? ??????????????Loving Maddness? ????? ?? ???Rating: 5.0 (1 Rating)??0 Grabs Today. 2181 Total Grabs. ????
??Preview?? | ??Get the Code?? ?? ???????????????????????????Shhh... Listen? ????? ?? ???Rating: 4.5 (2 Ratings)??0 Grabs Today. 2097 Total Grabs. ??????Preview?? | ??Get the Code?? BLOGGER TEMPLATES AND TWITTER BACKGROUNDS ?

Wednesday, September 30, 2009

KAUM IRRANUN DI SABAH DAN ADAT BETANG DALAM UPACARA PERKAHWINAN.

PENGENALAN.
1Masyarakat Irranun majoritinya menduduki bahagian pantai barat Sabah, khususnya di sekitar kawasan pinggir dan 10 hingga 15 kilometer dari pantai daerah Kota Belud. Kaum ini merupakan kumpulan etnik yang ketiga paling banyak dalam daerah ini.2 Dari segi perspektif sejarah kaum Irranun dipercayai berasal dari Kepulauan Mindanao di selatan Filipina, dahulunya mereka mendiami dua kawasan utama di Tasik Lanao dan Teluk Illana. Masyarakat kaum Irranun bertutur dalam bahasa ibunda yang dibawa dari Mindanao sebagai bahasa harian, manakala Bahasa melayu digunakan sebagai lingua Franca yang menghubungkan masyarakat ini dengan kaum lain. Selain itu, kaum ini menjalankan kegiatan utama pertanian dan menangkap ikan untuk menyara hidup sejak turun temurun lagi. Manakala, agama Islam yang dianuti dan diwarisi sejak dari Mindanao lagi mejadi pegangan hidup yang jitu kaum Irranun.
Adat,tradisi dan kepercayaan kaum Irranun telah sebati dalam diri setelah sekian lama lalu menjadi satu lambang keunikan identiti dan perpaduan kaum yang unik serta unggul diturunkan dari generasi ke satu generasi yang membawa perpaduan dalam masyarakat Irranun. 3Sejak penghijrahan dari Kepulauan Mindanao, adat istiadat tersebut masih diamalkan sehingga kini, adat ini dinamakan adat warisan. Penentuan kedudukan seseorang dalam mengikut adat masyarakat Irranun amat tegas, perbuatan melanggar adat ini diibaratkan sebagai sesuatu yang sumbang dan menyeleweng.
1
Dalam masyarakat Irranun juga, telah pun termaktub adat istiadat mengikut status sosial seseorang itu sendiri. Misalnya, adat dikalangan golongan datu berbeza dengan golongan orang kebanyakan. Perbezaan adat ini menjadi ketetapan, sehinggakan sesiapa yang menjalankan sesuatu upacara ataupun keraian yang melebihi adat yang telah ditetapkan untuk keturunanya, maka orang terlibat dianggap sebagai mengada-ngada dan mencabuli adat istiadat Irranun disamping menjadi bahan kutukan orang lain, malahan boleh didenda mengikut hukum adat kerana mengangkat sesuatu yang bukan tarafnya.
ADAT BETANG UNTUK GOLONGAN DATU DAN SYARIF DALAM MAJLIS PERKAHWINAN KAUM IRRANUN.
Dalam masyarakat Irranun seperti mana kaum lain yang diberkati dengan cahaya keislaman, tetap berpegang teguh dengan landasan ajaran Islam yang sebenar. Perkahwinan menyatukan dua hati mengikut hukum syarak, seorang lelaki Islam boleh mempunyai empat orang isteri. Sememangnya ada di antara lelaki Irranun yang mempunyai isteri lebih daripada seorang. 4Penentuan adat istiadat dalam perkahwinan kaum Irranun mengikut keturunan dan kedudukan seseorang itu, perbezaan ini dapat dilihat dengan jelas dalam upacara Betang iaitu hantaran dari pengantin lelaki kepada pihak pengantin perempuan. Adat Besar ini, dikhususkan untuk golongan Datu atau Syarif, apabila anak perempuan golongan Datu atau Syarif disunting pihak lelaki hendaklah menyediakan 15 pikul, setiap satu pikul dinilai dengan satu ekor kerbau atau wang ringgit. Satu pikul daripada 15 pikul ini diberikan kepada bapa saudara perempuan sebagai pelit.
2
Pihak lelaki perlu menyediakan 10 ekor lembu, walau bagaimana pun, jumlah ini boleh digantikan dengan wang ringgit. Seterusnya, satu pikul sewaka yang dinilai dengan wang dan diberikan kepada nenek perempuan sebelah emak pihak perempuan.
5Adat Besar ini disusuli dengan adat a-lima-lima pikul atau dikenali sebagai adat berlima, adat ini dilaksanakan sewaktu rombongan pengantin lelaki tiba dalam upacara persandingan. Satu pikul pengerang diberikan kepada tetamu khas yang menyambut ketibaan pengantin lelaki, satu pikul pagayanan khusus untuk kaum wanita yang menghias pelamin. Seterusnya, satu pikul sa-panggau diberikan kepada pembuat katil dan satu pikul lamina bayaran untuk membuka galung (tali pinggang pengantin perempuan), diberikan kepada mak andam wanita dan diikuti dengan satu pikul pagupaiwan yang dibayar sekiranya pengantin lelaki dari golongan biasa atau lebih rendah keturunanya daripada pengantin perempuan, pagupaiwan ini diberikan kepada mak andam pengantin lelaki.
Penelitian yang dijalankan terhadap aspek adat resam dan upacara masyarakat kaum Irranun membuktikan kewujudan sistem hubungan sosial yang sangat erat berlandaskan kerjasama dan gotong royong antara satu sama lain, dikalangan Datu-datu mahu pun orang kebanyakan. Dalam upacara Betang satu pikul dari adat turut diberikan kepada Datu-datu yang terlibat membincangkan adat, manakala satu pikul getas a-rirai dibayar khusus untuk adat-adat yang telah diputuskan apabila kedua belah pihak telah sepakat dan mencapai persetujuan dalam perbincangan yang telah diadakan. Akhir sekali, dua pikul masing-untuk tukang masak dalam majlis keramaian dan untuk waris-waris, saudara mara serta jemputan rasmi yang datang dari jauh dan dekat.
3
Adat Betang sedikit sebanyak menggambarkan keunikan dan kelainan yang tedapat dalam adat dan tradisi masyarakat Irranun. Aspek Betang itu sendiri dapat memelihara keakraban hubungan sesama anggota masyarakat, sikap berkerjasama setiakawan dan rasa hormat digambarkan dengan jelas melalui pemberian pikul mampu mengeratkan lagi hubungan sesama anggota masyarakat khusus dalam melaksanakan majlis perkahwinan yang dirancang berjalan dengan lancar.
Adat dan tradisi yang tersendiri ini telah menjadi pegangan sejak turun temurun akan terus berkekalan untuk generasi yang akan datang. Penekanan dan penerapan sifat-sifat yang luhur, secara tidak lansung akan memartabatkan anggota masyarakat Irranun sepanjang zaman.
1 Sumber: Website designed and maintained by Unisons System, 2002-2006 Borneo Mainland Travel and Tours
Sdn.Bhd.
2 Dr. Datu Bandira bin Alang, Irranun dan sejarah adat tradisi 1992.
3 Dr. Datu Bandira bin Alang, Irranun dan sejarah adat tradisi 1992.
4 Dr. Datu Bandira bin Alang, Irranun dan sejarah adat tradisi 1992.
5 Dr. Datu Bandira bin Alang, Irranun dan sejarah adat tradisi 1992.

0 comments: